De dood. De dood is overal in Kenya. Net als het leven, want het krioelt hier van de kleine kinderen. Negen kinderen in één familie is heel normaal en dan te bedenken dat veel mannen er meerdere vrouwen en dus families op na houden.
Gisteravond, tijdens een gesprek met Charles ‘ontdekten’ we dat van de mensen die kent, meest twintigers, bijna niemand zijn ouders nog heeft. Zijn eigen vader overleed enkele jaren geleden aan een ‘mysterieuze’longziekte, de ouders van John, de sapjongen, overleden aan AIDS. De ouders van Kipkemboi, de gast uit Eldoret werden door politieke tegenstanders vermoord, moeder doodgeschoten, vader vergiftigt. De ouders van Moses en Violet; dood. De vader van Steve, een goede vriend van Charles en ondertussen ook een vriend van mij; dood. De oudste broer van Charles werd tijdens het zwemmen in de baai van Mombasa gedood door een haai. Kortom; de dood is alom aanwezig.
Toen de vader van Charles ziek werd, had hij een voor Keniaanse begrippen goede ziektekostenverzekering. Hij werd tot drie maal toe opgenomen in het ziekenhuis en behandeld, maar daarna was het verzekerde geld op en moest de verdere behandeling uit eigen zak worden betaald. Omdat zijn vader als hoofd van een grote familie wel meer aan zijn hoofd had dan zijn eigen ziekte werd flink bezuinigd op de behandelingskosten en medicijnen. Uiteindelijk overleed hij en liet een vrouw zes kinderen na.
Die bleven met de verantwoordelijkheid voor de begrafenis, een belangrijke gebeurtenis voor Luo’s, en een klein probleem achter. Vader had namelijk naast zijn eerste vrouw enkele jaren daarvoor een minnares genomen. Een bruidsschat was nooit betaald en dus was er geen sprake van een officieel huwelijk, maar er was al wel een dochter uit die relatie geboren en dus voelde de eerste vrouw enig verantwoordelijk naar haar collega met kind. Na lang wikken en wegen besloten de moeder en kinderen uit respect voor de overleden vader de tweede vrouw en halfzus met terugwerkende kracht te erkennen als officiële vrouw. Dat betekende dat nog vóór de begrafenis een huis moest worden gebouwd op de ‘compound’ van de familie (het eigen stukje land) zodat het lijk in beide huizen, dat van de eerste vrouw en dat van de tweede vrouw, in de nacht voor de begrafenis enige uren kon verblijven als het ware een soort laatste samenzijn. Binnen 24 uur werd het fundament voor een huis gelegd en de muren en het dak gebouwd. Daarmee was de eer van de familie gered en bleven er geen onwettige kinderen achter.
Tijdens een Luo begrafenis worden niet alleen familie en vrienden uitgenodigd om afscheid te nemen, maar de hele gemeenschap. En iedereen die komt verwacht dat er voldoende te eten en drinken is. De kosten voor zo’n begrafenis kunnen een familie ruïneren! In ieder geval was er na de begrafenis in de familie van Charles nog maar heel weinig geld over. Het enige dat overbleef was een zeer eenvoudig huurflatje in Mombasa, waar vader had gewerkt en de schamele meubels en huisraad. Een uitzichtloze periode van armoede in het verschiet.
Het is maar één van de vele verhalen die je hier tegenkomt. En niet eens het meest dramatische. Maar het geeft je te denken. Ik, die in een land woon waar je ’s ochtends niet wakker wordt met de gedachte waar je nu weer geld vandaan moet halen om te kunnen eten. Waar gezondheidszorg, onderwijs en sociale voorzieningen uitstekend zijn geregeld. Waar de kwaliteit van openbare voorzieningen, infrastructuur e.d. tot de top van de wereld behoort en waar armoede in zijn meest wrede vorm niet meer voorkomt. Ik word dan even stil
Geen opmerkingen:
Een reactie posten